Er zijn veel antwoorden te bedenken op de vraag: waarom stellen we uit? Luiheid is een goede. Ik gebruik die zelf vaak. Ik ben sterrenbeeld Stier en één van de typische kenmerken van dat sterrenbeeld (zo heb ik me laten vertellen) is dat ze lui zijn… Ik kan er dus niets aan doen…
Er is ook een meer op wetenschap gebaseerd argument: treuzelen is aangeboren. We zijn gemaakt om uit te stellen. Het is een evolutionair proces dat al miljoenen jaren bestaat. Kortom, ik kan er niets aan doen…
Gelukkig, het is jouw schuld niet…
Uitstelgedrag ontstaat namelijk vaak in de opvoeding. Het is vaak een reactie op je ouders: je verzet je tegen hun wensen door er heel traag over te doen of pas heel laat te beginnen. Ging jij vroeger meteen afwassen omdat je moeder dat zei? En hoe lang duurde het tussen het moment dat je verteld werd om naar bed te gaan en je daadwerkelijk je kussen zag…
Soms echter wel
Uitstellers liegen namelijk veel. Maar vooral tegen zichzelf. ‘Ik vind het prettiger om dit morgen te doen.’ Of ‘Ik werk nu eenmaal beter onder tijdsdruk.’ Eigenlijk zeg je dan: ik vind wat ik (moet) doen niet belangrijk.
Het is helaas ook niet waar dat je creatiever wordt als je pas tegen de deadline aan de slag gaat. Wat je dan doet, is niet creatief. Het is het enige wat nog mogelijk is om te doen…
Uitstelgedrag kan ook chronisch zijn
Twintig procent van de mensen ziet zichzelf als een chronische uitsteller. Voor hun is uitstelgedrag een levensstijl. Zonder dat zouden ze zichzelf niet zijn. Het raakt ze op alle mogelijke momenten in het leven. Concerten waar ze heel graag heen willen zijn uitverkocht als ze eindelijk in de rij voor de kassa staan. De bioscoopbon die ze kregen voor hun verjaardag is niet meer geldig als ze eindelijk een film willen gaan bekijken. En de belastingaangifte is standaard te laat. Maar ja, waarom de belastingen spekken…
Welk type uitsteller ben jij?
De Amerikaanse psycholoog Ferrari onderscheidt drie type uitstellers:
- Spanningzoekers
Zij wachten tot de allerlaatste minuut om de taak te volbrengen. De spanning of het wel of niet lukt is de motor voor hun uitstelgedrag. - Angsthazen
Zij lijden aan de angst voor falen of de angst voor succes. In beide gevallen zijn ze dus erg afhankelijk hoe andere mensen over ze denken. Ze hebben liever dat een ander denkt dat ze het niet geprobeerd hebben dan dat ze het überhaupt niet kunnen. - Besluitelozen
Omdat ze geen besluit nemen zijn ze ook niet verantwoordelijk voor de mogelijke uitkomst ervan.
Is er iets tegen te doen?
Alle argumenten waarom je aan uitstellen doet zijn, hoe bruikbaar ook, geen reden om te blijven uitstellen. Want net als alle andere gewoontes kunnen we ook deze aanpassen en ons gedrag veranderen. Dat kost vaak wel veel psychische energie. Maar het kan.
Wie begrijpt hoe uitstelgedrag werkt, kan het probleem tackelen en er iets aan doen. Komt wel een ander dilemma bij: de meeste uitstellers zien hun gedrag niet echt als een probleem. (Als dat wel zo was, waren er honderden mensen die een therapie tegen uitstelgedrag aanboden. En zou ik zelf veel geld verdienen met mijn actietips tegen uitstelgedrag.)
Jammer, want ik denk dat door simpele maatregelen je heel veel van jouw uitstelgedrag kunt beperken. Waardoor je meer tijd overhoudt om de verhalen te schrijven die in je hoofd zitten, om de blogs te maken die je dienst promoten en teksten te maken die je meer succes opleveren in alles wat je doet.
Maar ja, je bent natuurlijk niet voor niets op deze pagina terecht gekomen… je deadline weer een beetje meer tartend.